lunes, 2 de diciembre de 2013

Alfabeto kaj Prononcado / Alphabeto e Pronunciation

Kompreneble la elparolo de Interlingvo ne estas tiom regula kiel tiu de Esperanto, tamen ĝi tute ne estas malfacila, fakte ĝia prononcado estas tre simila al tiuj de siaj kontrolaj lingvoj. La jenaj literoj estas prononcataj ekzakte kiel en Esperanto:

A,B,D,E,F,I,K,L,M,N,O,P,R,S,U.

Tamen la sekvaj literoj bezonas apartan klarigon:

C: Antaŭ la vokaloj "e" kaj "i" oni ĝin prononcas kiel en Esperanto, sed antaŭ la aliaj vokaloj (a,o,u) aŭ kiel konsonanto ĝi prononcas kiel la esperanta "k".

Ekzemploj:

- catto - /kato/
- certe - /certe/
- aciero - /aciero/
- corde - /korde/
- curte - /kurte/

G: Kutime oni ĝin prononcas ekzakte kiel la esperata "G", tamen ĝi sonas kiel "Ĝ" kiam aperas en la sufiksoj -age, -agiar, -agiose (do ili prononcas kiel /-aĝe/, /-aĝiar/ kaj /aĝiose/) kaj okazas same en kelkaj vortoj kun -gi (/-ĝi/).

Ekzemploj:

- avantage - /avantaĝe/
- viage - /viaĝe/
- forgia - /forĝia/
- legier - /leĝier/
- mangia -/manĝia/

H: Ĝi ofte prononcas ekzakte kiel tiu sama litero en Esperanto, sed kiam ĝi aperas en la kombinoj rh, ch, th, ĝi estas muta.

Ekzemploj:

- hotel - /hotel/
- rhythmo -/ritmo/

J: Prononciĝas kiel "Ĵ" la plejmulto da fojoj, sed ĝi ankaŭ prononceblas kiel "J".

Ekzemploj:

-jocar - /ĵokar/
-adjuta - /Adjuta/

T: Prononciĝas plej ofte kiel la esperanta "t", sed antaŭ la diftongoj "ia", "ie", "io" oni ĝin prononcas kiel /ts/ (kiel la esperanta "c"), krom kiam la akcento falas sur la "i", tiam la prononco estas kiel en Esperanto:

Ekzemploj:

-detalio - /detalio/
-technic - /teknik/
-tempore - /tempore/
-artificial - /artificial/

sed

-action - /akcion/
-differentia - /diferencia/
-etiam - /eciam/
-democratia (la akcento falas sur la "i") - /demokratia/

Cetere, la interlingva alfabeto ankaŭ enhavas la literojn Q,W,X,Y

Q:  Ĝi neniam aperas sola, ĉiam aperas en la digrafa formo "QU", kaj pronociĝas /ku/, do oni povas diri ke la sono de la litero estas /k/. En la kombinoj "Que" kaj "Qui", "u" estas muta, do:

-que = /ke/
-qui = /ki/

Ekzemploj:

-perque - /perke/
-qual - /kual/
-qualque - /kualke/
-quotidian - /kuotidian/
-querela - /kerela/

W: Ĝi prononcas kiel "u" aŭ "v", dependas de la origino de la vorto, kutime se la vorto estas germandevena ĝi prononcas "v", sed se ĝi estas anglo-devena ĝi prononcas "u".

Ekzemploj:

-walzer - /valzer/
-wagon - /vagon/
-west - /uest/
-watt - /uatt/
-whyski - /uiski/

X: Kiel "ks"

Ekzemploj:

-Exemplo - /eksemplo/
-dextra - /dekstra/
-annexo - /anekso/
-xylophono - /ksilofono/
-sexo - /sekso/

Y: Ĝi prononciĝas ĉiam kiel la vokalo "i":

-yoga - /ioga/
-abysmal - /abismal/
-dynamica - /dinamika/
-analysar - /analisar/

Estas ankaŭ 4 digrafoj:
CC, CH, PH, TH.
CC: Antaŭ la vokaloj "e" kaj "i" ĝi prononcas kiel "kts", laŭ la esperanta prononco estus "kc", antaŭ la ceteraj vokaloj ĝi iĝas "k".

Ekzemploj:

-accion - /akcion/
-accelerate - /akcelerate/
-acceso - /akceso/
-accordar - /akordar/
-accreditate - /akreditate/
-accumulation - /akumulacion/

CH: Ĝi prononciĝas kiel "k" la plejmulto da fojoj, ĉefe en vortoj el klasika grek-latina deveno, sed en nuntempaj vortoj (ĉefe franc-devenaj) ĝi prononcas kiel "ĉ" (eblas ankaŭ ĝin prononci kiel "ŝ")

Ekzemploj:

-architecto - /arkitekto/
-technica - /teknika/
-psyche - /psike/
-alchimia - /alkimia/

sed

-chocolate - /ĉokolate/
-anchoa - /anĉoa/
-archivo - /arĉivo/

PH: Ĝi prononcas kiel "f" ĉiam

Ekzemploj:

-philosophia - /filosofia/
-telephono - /telefono/
-phobia - /fobia/
-alpha - /alfa/
-amorphe - /amorfe/

TH: ĉiam kiel "t", la "h" estas muta

Ekzemploj:

-theatro - /teatro/
-ethanol - /etanol/
-lethal - /letal/
-Ethiopia - /Etiopia/
-throno - /trono/
-enthusiasmo - /entusiasmo/